Product Bekijk uw winkelmandje

Winkelmand

De vleesindustrie is de grootste risicofactor voor wereldwijde epidemieën. Gelukkig is er een alternatief!

Met de toenemende epidemiologische dreiging van het virus COVID-19 zijn een aantal termen die voorheen bijna uitsluitend bekend waren bij specialisten in de alledaagse taal terechtgekomen, bijvoorbeeld ‘coronavirus’ en ‘incubatieperiode’. Op de lange termijn kan de belangrijkste van deze termen echter ‘zoönose’ blijken te zijn – een ziekte die van dier op mens wordt overgedragen.

COVID-19 is de laatste in een reeks van snel verspreidende infectieziektes veroorzaakt door van dieren afkomstige virussen die erin geslaagd zijn de interspecifieke barrière te passeren en mensen te infecteren (de zogenaamde zoönosen)[1]. Van de ongeveer 1400 pathogenen die in de moderne geneeskunde bekend zijn, zijn er meer dan 800 (ongeveer 60%) afkomstig van dieren[2]. Bijna elk jaar worden nieuwe pathogenen van dierlijke oorsprong ontdekt die een ernstige bedreiging vormen voor de mens[3]. Naast COVID-19 omvatten deze gevaarlijke ziektes als de vogel- en varkensgriep, SARS en verschillende soorten hemorragische koorts (waaronder ebola)[4].

Foto: Andrew Skowron

Zoönotische infecties zijn meestal viraal (minder vaak bacterieel) en komen voor door direct contact met een ziek dier of door consumptie van vlees van dit zieke dier. Onderzoekers vermoeden dat de bron van de huidige verspreiding van het coronavirus de dierenmarkt in Wuhan (China) is, waar veel soorten wilde en gedomesticeerde dieren onder erbarmelijke omstandigheden werden verkocht. Gezien het risico voor de volksgezondheid dat dergelijke markten met zich meebrengen, faseren de Chinese autoriteiten deze momenteel het land uit[5].

Het verre, exotische karakter van Aziatische dierenmarkten mag ons echter niet geruststellen. Één van de grootste epidemiologische risicofactoren is volgens deskundigen momenteel het conventionele systeem van het houden van dieren gefokt voor consumptie[6]. Bio-industrieboerderijen, waar de overgrote meerderheid van deze dieren wordt gehouden, zijn bijzonder gevaarlijk[7]. Door de zeer hoge dichtheid en de lage genetische diversiteit van de dieren die daar worden gehouden, bieden dergelijke boerderijen een uitstekende ruimte voor de snelle verspreiding van virussen. Dit fenomeen wordt ook aangemoedigd door de zeer hoge productie-intensiteit, die chronische stress veroorzaakt en daardoor het immuunsysteem van de dieren verzwakt. Een andere potentiële aanjager van de overdracht van zoönosen is het vervoeren van de dieren over lange afstand[8].

Foto: Andrew Skowron

De negatieve gevolgen van de conventionele wijze van het houden van boerderijdieren worden goed geïllustreerd door de studies naar de ontwikkeling van pathogenen afkomstig van varkens. Tussen 1985 en 2010 is de wereldwijde varkensvleesproductie met meer dan 80% gestegen. In dezelfde periode werden wereldwijd 77 nieuwe ziekteverwekkers op varkensbedrijven geïdentificeerd. Geen van hen komt vóór 1985 voor bij deze dieren. 82% van deze ziekteverwekkers werd aangetroffen in de 20% van de landen met het hoogste aandeel in de varkensvleesproductie ter wereld[9]. Ten minste één van de pathogenen afkomstig van varkens is dodelijk gebleken voor mensen[10]. Volgens verschillende schattingen stierven tijdens de A/H1N1-grieppandemie in 2009 tussen 100.000 en 400.000 mensen wereldwijd en stierven nog eens 180.000 mensen als gevolg van complicaties na de ziekte[11].

In het licht van bovenstaande gegevens mag het niet verrassend zijn dat de betrokken wetenschappers ervan overtuigd zijn dat het ergste ons helaas nog te wachten staat. In een recent rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie staat dat er een zeer reële dreiging van een snel bewegende, zeer dodelijke pandemie van een respiratoir pathogeen dat 50 tot 80 miljoen mensen doodt en bijna 5% van de wereldeconomie vernietigt. Een wereldwijde pandemie op die schaal zou catastrofaal zijn en wijdverbreide chaos, instabiliteit en onveiligheid veroorzaken. De wereld is niet voorbereid[12].

We moeten ons ervan bewust zijn dat we momenteel alleen de symptomen en effecten bestrijden; niet de oorzaken. Tenzij ze gepaard gaan met systemische veranderingen in de manier waarop we voedsel verkrijgen en produceren, zal de enorme inzet en toewijding van gezondheidswerkers, sanitaire en epidemiologische diensten en wetenschappers die aan een middel werken helaas geen blijvende resultaten opleveren. “Het is tijd om toe te geven dat het gebruik van dieren om vlees te produceren, gedateerd is. Jacht en dierhouderij dienden hun doel voor millennia van menselijke bevolkingsgroei. Maar in 2020 moeten we heel eerlijk zijn tegen onszelf. We kunnen dit niet blijven doen. Het huidige systeem is kapot. Het is inefficiënt, onzeker, onhoudbaar en uiterst onveilig.” aldus Liz Specht, PhD, de adjunct-directeur van wetenschap en technologie bij het Good Food Institute in reactie op de aanhoudende pandemie[13] . Gelukkig is er ook een alternatief voor dit systeem in de vorm van een steeds geavanceerdere productie van vleesanalogen op basis van plantaardige eiwitten en de dynamisch ontwikkelende cellulaire landbouwsector (kweekvlees).

LikeMeat Like Smoked Sausage | Foto: LikeMeat

Burgers, worstjes, vleeswaren, kaas en melk op basis van eiwitrijke peulvruchten liggen al jaren in de winkelrekken. Tot voor kort werd het grootste deel van de productie op dit gebied echter gedaan door kleine ondernemingen of speelde het slechts een marginale rol in de portefeuille van grote bedrijven, terwijl de belangrijkste klanten veganisten, vegetariërs en mensen met voedselallergieën waren. Tegenwoordig stimuleert de groeiende interesse van klanten voor traditionele diëten de massaproductie van vleesalternatieven, die steeds vaker wordt uitgevoerd door grote voedingsbedrijven zoals Nestlé en Unilever[14]. De extreem dynamische groei van de plantaardige vleesvervangende sector wordt geïllustreerd door het beursverhaal van één van zijn leiders: de Amerikaanse start-up Beyond Meat. Kort na het debuut op NASDAQ steeg de waarde van de aandelen van het bedrijf met 734%, wat het beste resultaat was dat in de VS werd behaald onder de beursintroductie (IPO) in 2019[15].

Beyond Meat Beyond Burger | Foto: Marco Verch

Deze enorme hoeveelheid geïnvesteerd in de sector plantaardige eiwitten betekent niet alleen een toenemende beschikbaarheid van plantaardige producten, maar ook de mogelijkheid om meer en beter onderzoek te doen naar hun voedings-, smaak- en textuureigenschappen. De resulterende producten, zoals de bovengenoemde Beyond Burger of hun belangrijkste concurrent de Impossible Burger, doorstaan ​​opeenvolgende blinde smaaktests (de meeste respondenten kunnen ze niet onderscheiden van conventioneel geproduceerd vlees) en voldoen daarmee aan de sensorische behoeften van vleesliefhebbers zonder dieren te hoeven gebruiken die in de gevaarlijke bio-industrie boerderijen worden gehouden[16]. Deze producten hebben vaak betere voedingswaarden dan hun tegenhangers van vlees en zijn altijd vrij van antibiotische besmetting en dierlijke groeihormonen. En dit alles met een veel lager gebruik van natuurlijke hulpbronnen en een aanzienlijk lagere uitstoot van broeikasgassen[17].

Wat nog belangrijker kan zijn voor voedselzekerheid en duurzaamheid is de snelgroeiende sector van cellulair vlees. Dit kweekvlees is vlees dat buiten het lichaam van een dier wordt geproduceerd, nadat de weefsels eruit zijn gehaald[18]. Hoewel de productie ervan vaak als laboratoriumwerk wordt beschouwd, lijken de faciliteiten voor kweekvlees veel meer op moderne microbrouwerijen dan op onderzoeks- en ontwikkelingscentra. De op deze manier verkregen producten hebben dezelfde voedingswaarden en smaak als hun traditionele tegenhangers en er hoeven geen dieren voor te worden gefokt en gedood. Hierdoor kunnen producenten van kweekvlees een veel hoger niveau van biologische en gezondheidsbescherming handhaven en zo de meeste epidemiologische, en vooral zoönotische, risico’s van traditionele dierhouderij elimineren[19].

Hoewel ‘cellulaire landbouw’ zich nog in de opstartfase bevindt, zijn er grote fondsen in geïnvesteerd door mensen als Bill Gates, Richard Branson en Sergey Brin en de magnaten van de conventionele vleesindustrie zoals Tyson Foods en Cargill. Dit stelt ons in staat te hopen dat kweekvlees binnenkort een aanzienlijk aandeel in de voedselmarkt zal krijgen[20].

In het licht van de toenemende zoönotische pandemie is het snel ontwikkelen van alternatieven voor de industriële dierhouderij dus bijzonder belangrijk. Plantaardige eiwitten en kweekvlees stellen ons misschien niet in staat het momenteel verspreidende zoönotische coronavirus te bestrijden, maar ze kunnen ons aanzienlijk helpen onszelf te beschermen tegen een andere bedreiging van deze aard. Om Liz Specht nogmaals te citeren: “Zowel plantaardige als gecultiveerde vleesproducten verwijderen de voedselonzekerheid en zorgen over de zoönosen die inherent zijn aan dierlijk voedsel. Moderne plantaardige en ook gecultiveerde vleesproductie geven consumenten een pijnloze wissel aan de eettafel, samen met enorme onderliggende voordelen op het gebied van veiligheid en duurzaamheid in de hele toeleveringsketen.”[21].

 

Dit artikel is oorspronkelijk in het Pools gepubliceerd op Roślinniejemy, gerund door de Poolse dierenbeschermingsorganisatie Otwarte Klatki. Otwarte Klatki maakt deel uit van Anima International en wordt door de Animal Charity Evaluators erkend als een Top Charity. Een DIER Een VRIEND is samen met Anima International aangesloten bij de Open Wing Alliance.

 

Bronnen:

  1. K.G. Andersen, A. Rambaut, W.I. Lipkin, E.C. Holmes, R.F. Garry, The proximal origin of SARS-CoV-2, https://www.nature.com/articles/s41591-020-0820-9
  2. W.B. Karesh, A. Dobson, J.O. Lloyd-Smith, J. Lubroth., M.A. Dixon, M. Bennett, S. Aldrich, T. Harrington, P. Formenty, E.H. Loh, Ecology of zoonoses: natural and unnatural histories, “The Lancet” vol. 380, no. 9857 (2012), p. 1936–1945, https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(12)61678-X/fulltext
  3. M. Greger, The human/animal interface: emergence and resurgence of zoonotic infectious diseases, “Critical Reviews in Microbiology” vol. 33, no. 4 (2007), pp. 243–299 https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/10408410701647594
  4. Z. Gliński, K. Kostro, Zoonotyczne wirusy stale zagrażające człowiekowi, “Życie Weterynaryjne” 88 (2013), pp. 192–197, https://vetpol.org.pl/dmdocuments/ZW%202013-03%20%2002.pdf
  5. J. Gorman, China’s Ban on Wildlife Trade a Big Step, but Has Loopholes, Conservationists Say, https://www.nytimes.com/2020/02/27/science/coronavirus-pangolin-wildlife-ban-china.html
  6. J.H. Leibler, J. Otte, D. Roland-Holst, Industrial Food Animal Production and Global Health Risks: Exploring the Ecosystems and Economics of Avian Influenza, “EcoHealth” 6 (2009), pp. 58–70, https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs10393-009-0226-0. See also Zoonotic Diseases, Human Health And Farm Animal Welfare, https://www.ciwf.org.uk/research/food-and-human-health/zoonotic-diseases/. See also: J. Bryner, 13 Animal-to-Human Diseases Kill 2.2 Million People Each Year, https://www.livescience.com/21426-global-zoonoses-diseases-hotspots.html.
  7. J.P. Graham, J.H. Leibler, L.B. Price, J.M.Otte, D.U. Pfeiffer, T. Tiensin, E.K. Silbergeld, The Animal-Human Interface and Infectious Disease in Industrial Food Animal Production: Rethinking Biosecurity and Biocontainment, “Public Health Reports” vol. 123 no. 3 (2008): pp. 282–299, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2289982/; J. Otte, D. Roland-Holst, D. Pfeiffer, R. Soares-Magalhaes, J. Rushton, J. Graham and E. Silbergeld, Industrial Livestock Production and Global Health Risks, http://www.fao.org/3/a-bp285e.pdf. See also Putting Meat on the Table: Industrial Farm Animal Production in America, A Report of the Pew Commission on Industrial Farm Animal Production, http://www.pcifapia.org/_images/PCIFAPFin.pdf
  8. M. Greger, The Long Haul: Risks Associated With Livestock Transport, “Biosecurity and Bioterrorism: Biodefense Strategy, Practice, and Science”, vol. 5, no. 4, (2007), pp. 301–311; A.M. Rule, S.L. Evans, E.K. Silbergeld, Food animal transport: A potential source of community exposures to health hazards from industrial farming, “Journal of Infection and Public Health” Volume 1, Issue 1, 2008, pp. 33–39, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1876034108000026?via%3Dihub
  9. G. Fournie, L. Kearsley-Fleet, J. Otte, D. Pfeiffer, Trends in the emergence of swine pathogens, Animal Production and Health Commission for Asia and Pacific 2012.
  10. Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Immunization and Respiratory Diseases, 2009 H1N1 Pandemic (H1N1pdm09 virus), https://www.cdc.gov/flu/pandemic-resources/2009-h1n1-pandemic.html.
  11. K. Hickok, How does the COVID-19 pandemic compare to the last pandemic? https://www.livescience.com/covid-19-pandemic-vs-swine-flu.html
  12. L. Specht, Modernizing Meat Production Will Help Us Avoid Pandemics, https://www.wired.com/story/opinion-modernizing-meat-production-will-help-us-avoid-pandemics/
  13. D. Yaffe-Bellany, The New Makers of Plant-Based Meat? Big Meat Companies, https://www.nytimes.com/2019/10/14/business/the-new-makers-of-plant-based-meat-big-meat-companies.html
  14. Postawy Polaków wobec produktów roślinnych — raport z badań opinii publicznej, https://roslinniejemy.org/publikacje/postawy-polakow-wobec-produktow-roslinnych-raport-z-badan-opinii-publicznej.
  15. C. Reinicke, Beyond Meat extends its post-IPO surge to 734%, breaking the $200-a-share threshold for the first time, https://markets.businessinsider.com/news/stocks/beyond-meat-stock-price-breaks-200-per-share-2019-7-1028376980
  16. A. Peters, Inside the lab where Impossible Foods makes its plant-based “blood”, https://www.fastcompany.com/90264450/inside-the-lab-where-impossible-foods-makes-its-plant-based-blood
  17. A. Peters, Here’s how the footprint of the plant-based Impossible Burger compares to beef, https://www.fastcompany.com/90322572/heres-how-the-footprint-of-the-plant-based-impossible-burger-compares-to-beef
  18. P. Shapiro, Clean Meat: How Growing Meat Without Animals Will Revolutionize Dinner and the World, New York NY 2018
  19. Z.F. Bhat, S. Kumar, H. Fayaz, In vitro meat production: Challenges and benefits over conventional meat production, “Journal of Integrative Agriculture” vol. 14, no. 2 (2015), pp. 241–248, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S209531191460887X
  20. R. Morgan, Bill Gates and Richard Branson are betting lab-grown meat might be the food of the future, https://www.cnbc.com/2018/03/23/bill-gates-and-richard-branson-bet-on-lab-grown-meat-startup.html.
  21. L. Specht, Modernizing Meat Production…, ibid.