Geen toekomst voor (leeuwen in) dierentuinen
Diervriendelijk Nederland heeft samen met Comité Dierennoodhulp, Animal Earth, Dierenrechten Alliantie, Rechten voor al wat leeft en bekende Nederlanders Mohammed Benzakour (schrijver), Mark Jansen (gitarist) en Carolina Trujillo (schrijfster en cartoonist) een brandbrief gestuurd aan de Amsterdamse raadscommissie Wonen en Bouwen vanwege het spoeddebat dat woensdag 3 februari gepland staat over het vertrek van de leeuwen uit Artis. In de brandbrief verzoeken de dierenvrienden de leeuwen te laten vertrekken naar een betere huisvesting in Zuid-Frankrijk en te voorkomen dat Artis over een aantal jaren dankzij verkregen gemeenschapsgeld weer nieuwe leeuwen in huis haalt.
De dierenvrienden willen dat de gemeente en het rijk de steun aan Artis koppelt aan eisen voor verbetering van het welzijn van de dieren. Om die reden dient Artis te stoppen met het fokken van dieren en het doden van overtallige gezonde dieren. Artis dient zich terug te trekken uit de 114 fokprogramma’s waar zij aan mee doet. Hierdoor kan een natuurlijke afbouw van de dieren plaats vinden, komt er meer ruimte voor de dieren die er nog zijn zodat die zich natuurlijker kunnen gedragen en kan Artis op den duur meer dieren in nood opvangen. “Dieren levenslang opsluiten als bezienswaardigheid past anno 2020 niet meer. Op deze manier brengen we onze kinderen juist het verkeerde bij: een respectloze houding ten opzichte van een ander dier. Een dier is namelijk geen attractie of vermaaksartikel dat we om die reden gevangen mogen houden. “ aldus Sandra van de Werd namens de dierenorganisaties en dierenvrienden.
De dierenvrienden vinden de inzamelingsacties van Patricia Paay en Sjaak Swart, hoe goed bedoeld ook, niet verstandig, omdat ze niet bijdragen aan een beter welzijn van de dieren maar dit juist de dieronvriendelijke situatie van dieren in dierentuinen in stand houdt. Natuurlijk moeten de dieren niet verhongeren, maar een diervriendelijke omslag in beleid is wel het minste wat je van dierentuinen mag verwachten als er voor hen gecollecteerd wordt en zij ook nog €39 miljoen aan gemeenschapsgeld van de overheid krijgen. Jaarlijks worden alleen al in de Europese dierentuinen tussen de 3000 en 5000 gezonde dierentuindieren achter de schermen als overschot dood gemaakt. Hoogstwaarschijnlijk ligt dit aantal nog veel hoger omdat dit aantal gaat over de internationale fokprogramma’s en niet over initiatieven van dierentuinen zelf zoals het uitbroeden van allerlei dieren – zogenaamd ter educatie. Van de dieren die wel mogen blijven leven, lijdt een deel van de dieren psychisch zwaar onder de gevangenschap en ontwikkelt hierdoor gestoord gedrag waarvoor zij zelfs antidepressiva en antipsychotica toegediend krijgen.
183 jaar geleden toen Artis werd opgericht werden ook nog slaven gehouden en hadden vrouwen geen stemrecht. Tot 1930 waren etnologische tentoonstellingen nog gemeengoed en werden dwergen, gebochelden, albino’s en mensen van verschillende rassen en volkeren tentoongesteld. Gelukkig is men gaan inzien dat dit respectloos was. Net zo respectloos is het opsluiten van andere dieren ter vermaak. In de huidige tijd is men ook vanuit wetenschappelijk onderzoek gaan beseffen dat andere diersoorten veel meer met ons gemeen hebben dan we denken. Dat ze een unieke persoonlijkheid hebben, kunnen lijden en gelukkig kunnen zijn. En stress ondervinden door gevangenschap. Dieren hebben een eigen waarde waar we volgens de Wet dieren ook rekening mee dienen te houden. Het tentoonstellen van levende dieren ter vermaak past niet meer in de huidige tijd. Een voor ons gevangen dier tentoonstellen brengt geen respect bij voor de intrinsieke waarde van het dier. En het fokken en vervolgens doden van overtallige gezonde dieren past daar al helemaal niet bij. Dit is niet de vorm van educatie die je zou moeten willen hebben over hoe met dieren om te gaan.
Behalve deze verkeerde vorm van educatie wordt het andere argument als bestaansrecht van dierentuinen het behoud van diersoorten en het terugzetten van diersoorten genoemd. Het zwarte verleden van de dierentuinen is dat er mede voor hen juist enorm veel dieren uit het wild gehaald zijn waardoor uitsterving dreigde. Men praat daar liever niet over en gelukkig doet men dat ook niet meer. Maar het behoud van diersoorten door dierentuinen is voornamelijk het behoud in gevangenschap. Om diersoorten te behoeden voor uitsterven werkt het beschermen van hen en hun leefgebied in het wild vele malen beter. De meeste dieren die in gevangenschap leven zijn niet meer in het wild terug te zetten, ook al omdat ze gewend zijn aan mensen. Er zijn ondanks alle fokprogramma’s wereldwijd in al die jaren slechts weinig successen zoals bijvoorbeeld de przewalskipaarden, bizons en de gouden leeuw aapjes.
Een toekomstgerichte blik voor Artis en de gemeente Amsterdam is op zijn plaats in deze coronapandemie – en dat geldt voor alle dierentuinen, zowel klein als groot. Het is zeer goed mogelijk zoals veel virologen ons er op wijzen dat door onze foute omgang met dieren en het verslechterende klimaat, we de komende jaren vaker last krijgen van pandemieën. Het afbouwen van de hoeveelheid dieren is wanneer men de kosten van verzorging als commerciële instelling niet kan dragen, dan een niet meer dan logische stap die ook past in de huidige tijd hoe we met dieren horen om te gaan.