Oordeel Nationale Ombudsman:
“Politie handelde in strijd met de wet, respecteerde grondrechten niet en arresteerde onrechtmatig”
‘s-Gravenhage, januari 2018 — Naar aanleiding van arrestaties bij een vreedzame en informerende flashmob activiteit van dierenbelangenorganisatie Een DIER Een VRIEND voorafgaand aan het Scheveningse vuurwerkfestival van 2013 en het beëindigen van die activiteit, het vereiste van evenredigheid bij de wijze van arresteren, en de klachtbehandeling bij de politie Haaglanden daarover, had Een DIER Een VRIEND in de daarop volgende periode klachten ingediend. Eerst liet de klachtbehandelaar van de politie het afweten, en vervolgens ook klachtencommissie, die hierin buiten het wettelijk kader hebben gehandeld. De aanleiding was de arrestatie van een dierenvriend in een apenkostuum nadat de politie de door de Haagse burgemeester vergunde activiteit had gestopt. De Nationale Ombudsman heeft de dierenvrienden op alle punten in het gelijk gesteld.
De beëindigen van de manifestatie was al bizar want juist vanwege de goede naam die Een DIER Een VRIEND heeft bij het organiseren van onze activiteiten kregen wij speciaal de ontheffing van toenmalig burgemeester Van Aartsen voor het houden van een flash-mob op de drukke avond van het vuurwerkfestival. Geen demonstratie dus – maar een publieksvriendelijk dansje – om aandacht te vragen voor de apen in het apencentrum BPRC. Door een zeer hevige hoosbui net tijdens de flashmob liep het uitdelen van onze bananen met foldertje letterlijk in het water. De grote groep agenten die was ingezet om vuurwerkfestival-bezoekers te beschermen tegen zakkenrollers had blijkbaar een probleem met het uitdelen van de banaantjes die we door de hevige regenbui over hadden, en waarvan enkele politieagenten tijdens het schuilen er ook hadden aangenomen om op te peuzelen.
De tenlastelegging was ‘belediging van een politieagent’, maar de aap had helemaal niets naar een agent geroepen, en bovendien was deze reeds weggedraaid van de agent die hem het onbeschofte ‘dienstbevel’ “Opzouten jij!” had gegeven. De persoon in het apenkostuum werd van achteren op zeer hardhandige wijze naar de grond gewerkt zowel bij de arrestatie zelf, alsook een tweede keer verderop bij het pogen hem te boeien – wat moeilijk ging omdat de apenwanten aan het kostuum vast zitten. De ‘aap’ bood juist aan daarbij behulpzaam te zijn waarop deze naar de grond werd gewerkt onder het mom van ‘verzet bij arrestatie’ …
Tevens werden de woordvoerster en een persfotograaf gearresteerd, echter van deze arrestaties was vreemd genoeg nadien niets meer vindbaar. De officiële klacht van Een DIER Een VRIEND over het buitensporige politieoptreden heeft enkele jaren moeten duren, en de dierenvrienden hebben er zelf doorlopend achteraan moeten zitten dat het zou worden opgepakt. Het bureau van de Nationale Ombudsman heeft zelfs tussendoor moeten bemiddelen om de klachtenprocedure op gang te krijgen. Tijdens de langdurige klachtenprocedure hebben meerdere agenten elkaar en ook zichzelf in eerdere verklaringen in processen-verbaal doorlopend tegen gesproken. Ondertussen moest de gearresteerde aap voorkomen bij de rechter, door wie deze juni 2015 werd vrijgesproken.
“Nadat de politierechter onze persoon die het apenpak droeg had vrijgesproken, meldde de klachtencommissie van de politie ons dat die toch schuldig was,” aldus Geoffrey Deckers, voorzitter van Een DIER Een VRIEND, “daarmee speelden zij ‘schout, rechter en beul’, waarmee de politie op bizarre en onwettige wijze aan de competentie van de rechter, en de rechten van deze burger voorbij ging. Werkelijk een grof schandaal!”
In 1998 startte Een DIER Een VRIEND met haar campagne ‘de Apenhel van Rijswijk’ waardoor in 2002 een verbod kwam op experimenten op mensapen, met als hoogtepunt de vrijheid van de laatste Nederlandse test-chimpansees die in 2006 met pensioen mochten bij Stichting AAP. Sindsdien zet Een DIER Een VRIEND haar campagne voor de vrijheid van de resterende apen in het proefdierencentrum BPRC voort onder de naam ‘Alle Apen Vrij!’ De in 2013 gehouden flashmob was onderdeel binnen de nog steeds lopende Alle Apen Vrij! campagne.
“De Nationale Ombudsman heeft in 2007 al de ‘demonstratiekaart’ moeten ontwikkelen, gezamenlijk met het rapport ‘Demonstreren staat vrij’ omdat de Haagse politie met regelmaat buiten haar boekje gaat jegens burgers die hun grondwettelijk toegestane vrijheid van meningsuiting en recht van protest ondermijnt. Protesterende burgers kunnen die kaart laten zien aan agenten die de vrijheid van meningsuiting willen beperken of een protest onrechtmatig willen beëindigen.” aldus Deckers. In maart 2018 komt de Nationale ombudsman opnieuw met een rapport over de praktijk rond demonstraties, mede naar aanleiding van de bovengenoemde klacht waarbij een protestactiviteit is beëindigd op een manier die in strijd is met de wet en waarbij het grondrecht tot demonstreren onvoldoende is gerespecteerd.
